MCHAKATO WA KUTAFSIRI/KUFASIRI

    Hatua muhimu katika kutafsiri

    Tunapofanya tafsiri kuna hatua muhimu kuu sita kwa mujibu wa Mwansoko na wenzake (2006). Hatua hizo ni kama ifuatavyo:

    1.      Hatua ya maandalizi. Hatua hii inahusisha mambo matatu ambayo ni:

    a)  Kupitia tena sehemu muhimu za matini chanzi, kwa mfano; istilahi, majina ya wahusika, majina ya kijiografia, maeneo au kauli zisizofasirika kirahisi.

    b)  Kupata marejeleo ili kutafuta visawe vya kisemantiki

    c)   Kutafuta na kuandika visawe hivyo.

    2.  Hatua ya pili baada ya maandalizi ni uhawilishaji (transferring/transference). Katika hatua hii mfasiri uhawilisha ile taarifa kutoka kwenye matini chanzi kwenda kwenye matini lengwa, hapa mfasiri anatakiwa kuzingatia sarufi ya lugha lengwa na lugha chanzi. mfano; “My new car is broken”-langu jipya gari ni vunjika. Tafsiri ya Kiswahili sanifu inapaswa kuwa “Gari langu jipya limeharibika”

    Uhawilishaji maana yake ni kuhamisha maana, ujumbe nk. kutoka lugha chanzi kwenda lugha lengwa kwa kuzingatia sarufi ya lugha lengwa, lengo la matini au mwandishi, umbo la matini, mtindo nk.

    Mbinu ya tafsiri ambayo inatumika katika hatua hii ya uhawilishaji ni tafsiri ya neno kwa neno.

    3.  Hatua ya tatu ni kusawidi rasimu ya kwanza (drafting). Uhawilishaji wa visawe kutoka lugha chanzi kwenda lugha lengwa unapokamilika kinachopatikana ni rasimu ya kwanza ya tafsiri.

    Rasimu ya kwanza ya tafsiri inakuwa na dosari nyingi na kwa hiyo haifai kupelekwa kwa mteja au hadhira. Badala yake rasimu ya kwanza lazima ipitiwe tena upya na kurekebishwa au kudurusiwa/durusu (review) rasimu (draft).

    4.   Hatua ya nne ni kudurusu rasimu ya kwanza ili kuunda rasimu ya pili. Mfasiri hupata fursa ya kwanza ya kuitathimini na kuifanyia marekebisho tafsiri yake mwenyewe. Kazi ya kudurusu haipaswi kufanywa haraka. Wataalam wengine kama vile Larson (1984) anasema rasimu ya kwanza ni lazima iachwe kwa muda wa wiki moja.

    Udurusu unahusisha shughuli zifuatazo:

    ·Kusahihisha makosa ya kisarufi, miundo isiyoeleweka vizuri.

    ·kunyoosha sehemu zenye tafsiri ya mzunguko na zenye matumizi potofu ya visawe. Mfano; “He rarely visits me these days – Siku hizi ni aghalabu-nadra sana yeye kunitembelea.”

    ·Kurekebisha sehemu zenye muunganiko tenge/mbaya ambazo zinazuia mtiririko mzuri wa matini.

    ·Kuhakiki usahihi na kukubalika kwa maana zinazowasilishwa katika matini lengwa. Hapa tunaangalia kama kuna mambo yameongezwa, yamepunguzwa au yamepotoshwa/kubadilishwa.

    ·Kuhakiki kukubalika kwa lugha uliyotumia katika tafsiri yako kwa kuzingatia umbo na mada ya matini chanzi.

    ·Kuona iwapo mada au ujumbe mkuu wa matini chanzi unajitokeza waziwazi katika matini lengwa.

    5.   Hatua ya tano ni kusomwa rasimu ya pili na mtu mwingine. Msomaji wa rasimu ya pili anaweza kuwa mfasiri au shabiki wa tafsiri, mhakiki au mhariri wa tafsiri anaweza kuwa mteja wa tafsiri husika au mtu mwingine yeyote unayemwamini.

Namna ya kumpa mtu akusomee rasimu:

    ·Kumpa bila kumjulisha kwamba ni tafsiri

    ·Unampa matini chanzi na matini lengwa ili alinganishe.

Inapendekezwa kwamba mtu huyo asome kwa sauti ili uweze kubaini mapungufu.

    6.      Hatua ya sita ni kusawidi rasimu ya mwisho. Katika hatua hii mfasiri atafanyiakazi maoni na mapendekezo ya msomaji ambaye alimpa kazi yake. Matokeo ya kufanyiakazi maoni ya mteja hutupelekea kupata rasimu ya mwisho ambayo ndiyo humfikia mteja, hadhira, wachapaji nk.